فهرست:
- اهمیت مشاوره ژنتیک در ازدواج‌های خویشاوندی
- خطرات ژنتیکی رایج در ازدواج‌های خویشاوندی
- فرآیند مشاوره ژنتیک در ازدواج خویشاوندی چگونه است؟
- مزایای مشاوره ژنتیک برای زوج‌های خویشاوندی
ازدواج خویشاوندی یا ازدواج فامیلی (Consanguineous Marriage)، به ازدواج بین افراد دارای نسبت خونی یا خویشاوندی (مانند پسرخاله و دخترخاله یا پسرعمو و دخترعمو و …) گفته می‌شود. این نوع ازدواج از نظر فرهنگی در بسیاری از جوامع پذیرفته شده و در بسیاری از فرهنگ‌ها و کشورها رایج است. اگر چه این نوع ازدواج ممکن است باعث تقویت روابط خانوادگی شود و به لحاظ خانوادگی و فرهنگی مزایایی دارد، اما می‌تواند خطر بروز بیماری‌های ژنتیکی در فرزندان را نیز افزایش دهد. در این شرایط، مشاوره ژنتیک نقش مهمی در آگاهی‌بخشی و کاهش خطرات احتمالی ایقا می کند.
در ازدواج های خویشاوندی بسته به نوع نسبت فامیلی بین زوجین، یک یا چند جد مشترک وجود دارد. که هر دوی زن و شوهر ژن های خود را از آنها دریافت کرده اند. در نتیجه در این زوجین احتمال اشتراک ژنی یا شباهت ژنتیکی و در نتیجه احتمال اینکه هر دو فرد حامل یک یا چند ژن معیوب مشترک باشند، بیشتر است. این مسئله می‌تواند منجر به بروز بیماری‌های ژنتیکی در فرزندان شود.
اهمیت مشاوره ژنتیک در ازدواج‌های خویشاوندی
مشاوره ژنتیک فرآیندی است که طی آن زوجین اطلاعات لازم درباره ریسک‌های ژنتیکی را دریافت کرده و راهکارهایی برای پیشگیری یا مدیریت مشکلات احتمالی یاد می‌گیرند. این مشاوره برای زوج‌های خویشاوندی بسیار مهم است زیرا:
- احتمال داشتن ژن‌های معیوب مشترک در آنها نسبت به جمعیت عمومی و زوجین غیر حویشاوند بیشتر است.
- داشتن ژن‌های معیوب مشترک، ریسک بیماری‌های ژنتیکی در فرزندان را افزایش می دهد.
- شناسایی زودهنگام خطرات ژنتیکی می‌تواند ریسک بروز مشکلات و بیماری های ژنتیکی را به مقدار قابل توجهی کاهش دهد.
خطرات ژنتیکی رایج در ازدواج‌های خویشاوندی
بعضی از اختلالات ژنتیکی که ممکن است در نتیجه ازدواج خویشاوندی بروز کنند شامل موارد زیر هستند:
- بیماری‌های اتوزومال مغلوب مانند تالاسمی، فیبروز کیستیک یا بیماری فنیل کتونوری
- نقایص مادرزادی
- ناتوانی‌های ذهنی و تأخیر رشد و تکامل
توجه داشته باشید که این خطرات به‌معنای قطعیت وقوع بیماری نیستند، اما احتمال بروز آنها بالاتر از ازدواج‌های غیر خویشاوندی است.
فرآیند مشاوره ژنتیک در ازدواج خویشاوندی چگونه است؟
در یک جلسه مشاوره ژنتیک، معمولاً اقدامات زیر انجام می‌شود:
- جمع‌آوری سابقه خانوادگی برای شناسایی الگوهای بیماری‌های ارثی
- بررسی نسبت خویشاوندی بین زوجین
- رسم و آنالیز شجره نامه خانوادگی جهت ارزیابی و تعیین ریسک
- ارائه اطلاعات درباره آزمایش‌های ژنتیکی موجود مانند غربالگری وضعیت ناقلی جهت تعیین وجود یا عدم وجود ژن‌های معیوب مشترک
- معرفی روش‌های پیشگیری مناسب در صورت نیاز مانند استفاده از تکنیک های تشخیص ژنتیکی پیش از لانه گزینی (PGT) و تشخیص پیش از تولد (PND)
مزایای مشاوره ژنتیک برای زوج‌های خویشاوندی
- افزایش آگاهی و تصمیم‌گیری آگاهانه
- تشخیص و درمان زودهنگام بیماری‌ها
- برنامه‌ریزی هدفمند برای بارداری و خانواده
- دریافت حمایت روانی در برابر استرس یا نگرانی‌های ناشی از ریسک‌های ژنتیکی
ازدواج‌های خویشاوندی با وجود اهمیت فرهنگی، نیازمند توجه به جنبه‌های پزشکی و ژنتیکی هستند. مشاوره ژنتیک ابزاری مؤثر و علمی برای شناسایی و کاهش ریسک‌های احتمالی این نوع ازدواج‌ها است. با آگاهی و استفاده از خدمات مشاوره‌ای، می‌توان آینده‌ای سالم‌تر برای فرزندان تضمین کرد.
در صورت تمایل به دریافت مشاوره ژنتیک یا نیاز به انجام تست ژنتیک، جهت هماهنگی و تعیین نوبت مراجعه اینجا را کلیک کنید.
