کروموزوم چیست؟

در هسته‌ی هر سلول، مولکول DNA به ساختارهایی رشته‌مانند به نام کروموزوم بسته‌بندی می‌شود. هر کروموزوم ازDNAیی تشکیل شده که بارها و بارها به دور پروتئین‌هایی به نام هیستون پیچیده شده است. این پروتئین‌ها به حفظ ساختار کروموزوم کمک می‌کنند.

زمانی که سلول در حال تقسیم نیست، کروموزوم‌ها در هسته‌ی سلول قابل مشاهده نیستند — حتی زیر میکروسکوپ. اما هنگام تقسیم سلولی، DNA موجود در کروموزوم‌ها فشرده‌تر می‌شود و در این حالت می‌توان آن‌ها را زیر میکروسکوپ مشاهده کرد. بسیاری از آنچه دانشمندان درباره‌ی کروموزوم‌ها می‌دانند، از طریق بررسی آن‌ها در مراحل مختلف تقسیم سلولی به دست آمده است.

انسان چند کروموزوم دارد؟

در انسان، هر سلول معمولاً دارای ۲۳ جفت کروموزوم است، یعنی مجموعاً ۴۶ کروموزوم. بیست‌و‌دو جفت از این کروموزوم‌ها اتوزوم نام دارند و در زنان و مردان یکسان‌اند. اما جفت بیست‌و‌سوم را کروموزوم‌های جنسی می‌نامند که در زنان و مردان متفاوت‌اند: زنان دارای دو نسخه از کروموزوم X هستند، در حالی‌که مردان یک کروموزوم X  و یک کروموزوم Y دارند.

هر کروموزوم یک ناحیه‌ی باریک‌شده به نام سانترومر دارد که آن را به دو بخش تقسیم می‌کند: بازوی کوتاه که بازوی p نامیده می‌شود و بازوی بلند که بازوی q نام دارد. محل قرارگیری سانترومر، شکل مشخصی به هر کروموزوم می‌دهد و در شناسایی جایگاه دقیق ژن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

منبع:

https://medlineplus.gov/genetics/understanding/basics/chromosome/

تهیه و تنظیم: سید طه نوربخش

نظارت و تأیید: فائزه محمدهاشم-متخصص ژنتیک