آیا خلق و خو (temperament) توسط ژنتیک تعیین می‌شود؟

خلق و خو یک صفت پیچیده بوده و شامل ویژگی‌های رفتاری مانند اجتماعی بودن (اجتماعی یا خجالتی بودن)، عاطفی بودن (آسان‌گیر بودن یا سریع واکنش دادن)، سطح فعالیت (انرژی بالا یا پایین)، سطح توجه (متمرکز بودن یا به راحتی حواس پرت شدن) و پشتکار (مصمم بودن یا به راحتی دلسرد شدن) است. این مثال‌ها طیفی از ویژگی‌های مشترک را نشان می‌دهند که هر یک از آنها ممکن است در شرایط خاصی مفید باشند. خلق و خو، به ویژه در دوران بزرگسالی، نسبتاً ثابت می‌ماند.

خلق و خوی مشابه در یک خانواده ممکن است به ژنتیک مشترک و محیطی که فرد در آن بزرگ شده است، نسبت داده شود. مطالعات روی دوقلوهای همسان (identical twins) که ۱۰۰ درصد DNA خود را به اشتراک می‌گذارند و خواهر و برادرهای غیر دوقلوی آنها که حدود ۵۰ درصد DNA خود را به اشتراک می‌گذارند نشان می‌دهد که ژنتیک نقش بزرگی در تعیین این ویژگی ها ایفا می‌کند. دوقلوهای همسان معمولاً در مقایسه با سایر خواهر و برادرهای خود، خلق و خوی بسیار مشابهی دارند. حتی دوقلوهای همسانی که جدا از یکدیگر و در خانواده‌های جداگانه بزرگ شده‌اند، چنین ویژگی‌هایی را دارند.

دانشمندان تخمین می‌زنند که ۲۰ تا ۶۰ درصد خلق و خو توسط ژنتیک تعیین می‌شود. با این حال، خلق و خو الگوی وراثتی مشخصی ندارد و ژن‌های خاصی وجود ندارند که صفات خلق و خوی خاصی را ایجاد کنند. در عوض، بسیاری (شاید هزاران) از تغییرات ژنی رایج (پلی‌مورفیسم‌ها) با هم ترکیب می‌شوند تا بر ویژگی‌های فردی خلق و خو تأثیر بگذارند. تغییرات اپی‌ژنتیکی  که توالی DNA را تغییر نمی‌دهند  نیز احتمالاً در خلق و خو نقش دارند.

مطالعات گسترده، چندین ژن را شناسایی کرده‌اند که در خلق و خو نقش دارند. بسیاری از این ژن‌ها در ارتباط بین سلول‌های مغز نقش دارند. برخی از تغییرات ژنی ممکن است در بروز صفات خاص مرتبط با خلق و خو نقش داشته باشند. به عنوان مثال، واریانت های ژن‌های DRD2  و DRD4  با تمایل به جستجوی تجربیات جدید مرتبط بوده‌اند و واریانت های ژن KATNAL2  با انضباط شخصی و دقت مرتبط هستند. واریانت هایی که بر ژن‌های PCDH15  و WSCD2  تأثیر می‌گذارند با اجتماعی بودن مرتبط هستند، در حالی که برخی از واریانت های ژن MAOA  ممکن است با درونگرایی، به ویژه در محیط‌های خاص، مرتبط باشند. واریانت هایی در چندین ژن، مانند SLC6A4 ، AGBL2 ، BAIAP2 ، CELF4 ، L3MBTL2 ، LINGO2 ، XKR6 ، ZC3H7B ، OLFM4 ، MEF2C  و TMEM161B  در اضطراب یا افسردگی نقش دارند .

عوامل محیطی نیز با تأثیر بر فعالیت ژن‌ها، در خلق و خو نقش دارند. در کودکانی که در محیط نامطلوب (مانند محیط کودک‌آزاری و خشونت) بزرگ می‌شوند، ژن‌هایی که خطر ویژگی‌های خلق و خوی تکانشی را افزایش می‌دهند، ممکن است فعال شوند. با این حال، کودکی که در یک محیط مثبت (به عنوان مثال یک خانه امن و دوست‌داشتنی) بزرگ می‌شود، ممکن است خلق و خوی آرام‌تری داشته باشد، تا حدی به این دلیل که مجموعه متفاوتی از ژن‌ها فعال می‌شوند.

منبع:

https://medlineplus.gov/genetics/understanding/traits/temperament/