آیا طول عمر توسط ژنتیک تعیین می‌شود؟

طول عمر انسان یک صفت پیچیده یا چند عاملی بوده و تحت تأثیر ژنتیک، محیط زیست و سبک زندگی قرار دارد. بهبودهای زیست‌محیطی که از دهه ۱۹۰۰ آغاز شد، با پیشرفت‌های قابل توجه در دسترسی به غذا و آب تمیز، مسکن و شرایط زندگی بهتر، کاهش ابتلا به بیماری‌های عفونی و دسترسی به مراقبت‌های پزشکی، میانگین طول عمر را به طرز چشمگیری افزایش داد. مهم‌ترین آنها پیشرفت‌های بهداشت عمومی بود که با کاهش خطر مرگ و میر نوزادان، افزایش شانس زنده ماندن در دوران کودکی و جلوگیری از عفونت و بیماری‌های واگیردار، مرگ زودرس را کاهش داد. اکنون مردم در ایالات متحده به طور متوسط ​​حدود ۸۰ سال عمر می‌کنند، اما برخی افراد مدت زمان بسیار بیشتری زنده می‌مانند.

دانشمندان در حال مطالعه افراد با سن بالا هستند تا مشخص کنند چه چیزی در طول عمر آنها نقش دارد. آنها دریافته‌اند که افراد با طول عمر بالا از نظر تحصیلات، درآمد یا حرفه اشتراکات کمی با یکدیگر دارند. با این حال، شباهت‌هایی که آنها دارند، منعکس کننده سبک زندگی آنهاست. بسیاری از آنها سیگاری نیستند، چاقی ندارند و به خوبی با استرس کنار می‌آیند. همچنین، اکثر آنها زن هستند. به دلیل عادات سالم، این افراد مسن کمتر از همسالان خود در معرض ابتلا به بیماری‌های مزمن مرتبط با سن، مانند فشار خون بالا، بیماری قلبی، سرطان و دیابت قرار دارند.

خواهر و برادرها و فرزندان و در مجموع بستگان درجه یک افراد با طول عمر بالا، بیشتر از همسالان خود احتمال دارد که سالم بمانند و تا سن بالاتری زندگی کنند. افرادی که والدین صد ساله دارند، در سن ۷۰ سالگی کمتر احتمال دارد که به بیماری‌های مرتبط با سن که در بین افراد مسن رایج است، مبتلا شوند. برادران و خواهران افراد صد ساله معمولاً عمر طولانی دارند و اگر به بیماری‌های مرتبط با سن (مانند فشار خون بالا، بیماری قلبی، سرطان یا دیابت نوع ۲ مبتلا شوند، این بیماری‌ها دیرتر از جمعیت عمومی ظاهر می‌شوند. طول عمر بیشتر معمولاً در خانواده‌ها ارثی است، که نشان می‌دهد ژنتیک مشترک، سبک زندگی یا هر دو نقش مهمی در تعیین طول عمر دارند.

مطالعه ژن‌های طول عمر، علمی در حال توسعه است. تخمین زده می‌شود که حدود ۲۵ درصد از تنوع در طول عمر انسان توسط ژنتیک تعیین می‌شود، اما اینکه کدام ژن‌ها و چگونه در طول عمر نقش دارند، به خوبی شناخته نشده است. تعدادی از واریانت های رایج (به نام پلی‌مورفیسم) مرتبط با طول عمر طولانی در ژن‌های APOE ، FOXO3  و CETP  گزارش شده اند ، اما این واریانت ها در همه افراد با طول عمر بالا یافت نمی‌شوند. احتمالاً تنوع در چندین ژن، که برخی از آنها ناشناخته هستند، با هم عمل می‌کنند تا به طول عمر کمک کنند.

مطالعات توالی‌یابی کل ژنوم یا genome-wide association studies or GWAS  روی افراد بالای صد سال، همان وایانت های ژنی را شناسایی کرده‌اند که خطر بیماری را در افرادی که طول عمر متوسطی دارند، افزایش می‌دهند. با این حال، افراد بالای صد سال، واریانت های ژنی جدید دیگری نیز دارند که احتمالاً طول عمر را افزایش می‌دهند. دانشمندان حدس می‌زنند که در هفت یا هشت دهه اول، سبک زندگی عامل تعیین‌کننده قوی‌تری برای سلامت و طول عمر نسبت به ژنتیک است. تغذیه خوب، عدم مصرف زیاد الکل، اجتناب از دخانیات و فعال ماندن از نظر جسمی، برخی افراد را قادر می‌سازد تا به دوران پیری سالمی دست یابند. سپس به نظر می‌رسد که ژنتیک نقش مهمی در حفظ سلامت افراد با رسیدن به دهه هشتاد و بالاتر از آن ایفا می‌کند. بسیاری از افراد بالای صد سال و بالای نود سال قادر به زندگی مستقل و جلوگیری از بیماری‌های مرتبط با سن تا آخرین سال‌های زندگی خود هستند.

برخی از واریانت ‌های ژنی که در طول عمر نقش دارند، در حفظ و عملکرد اساسی سلول‌های بدن نقش دارند. این عملکردهای سلولی شامل ترمیم  DNA، حفظ انتهای کروموزوم یا تلومر ها (telomeres) و محافظت از سلول‌ها در برابر آسیب ناشی از مولکول‌های ناپایدار حاوی اکسیژن یا رادیکال‌های آزاد (free radicals) است. ژن‌های دیگری که با سطح چربی خون (لیپید)، التهاب و سیستم‌های قلبی عروقی و ایمنی مرتبط هستند، به طور قابل توجهی در طول عمر نقش دارند زیرا خطر بیماری قلبی (علت اصلی مرگ در افراد مسن)، سکته مغزی و مقاومت به انسولین را کاهش می‌دهند.

علاوه بر مطالعه افراد بسیار مسن در ایالات متحده، دانشمندان در حال بررسی در جوامعی از سایر نقاط جهان نیز هستند که در آنها مردم اغلب تا نود سالگی و بالاتر زندگی می‌کنند. این مناطق شامل اوکیناوا (ژاپن)، ایکاریا (یونان) و ساردینیا (ایتالیا) هستند. این سه منطقه از این نظر مشابه هستند که نسبتاً از جمعیت گسترده‌تر کشورهای خود جدا هستند، درآمد کمتری دارند، صنعتی شدن کمی دارند و تمایل به پیروی از سبک زندگی سنتی (غیر غربی) دارند. برخلاف سایر جمعیت‌های بسیار مسن، صدساله‌های ساردینیا بخش قابل توجهی از مردان را تشکیل می‌دهند. محققان در حال بررسی این موضوع هستند که آیا هورمون‌ها، ژن‌های خاص جنسیت یا عوامل دیگر ممکن است در طول عمر بیشتر در بین مردان و همچنین زنان در این جزیره نقش داشته باشند یا خیر.

منبع:

https://medlineplus.gov/genetics/understanding/traits/longevity/